Ουρολοίμωξη από Proteus mirabilis – Προσέγγιση
- Ποιά είναι η δομή και τα χαρακτηριστικά του P. mirabilis;
- Με ποιούς μηχανισμούς προκαλεί νεφρική βλάβη ο P. mirabilis;
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ
Τα είδη Proteus αποτελούν φυσιολογική χλωρίδα του γαστρεντερικού συστήματος και προκαλούν κυρίως νοσοκομειακές ουρολοιμώξεις, και επίσης βακτηριαιμία, οστεομυελίτιδα, εμπύημα και νεογνική μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα. Η ουρολοίμωξη είναι αποτέλεσμα επιμόλυνσης της ουρήθρας και εν συνεχεία ανόδου του μικροβίου στην ουροδόχο κύστη.
Η πλειοψηφία των ουρολοιμώξεων από Proteus παρατηρούνται σε ασθενείς με δομικές ανωμαλίες ή μακροχρόνια παραμονή ουροκαθετήρα. Μπορεί να προκαλέσει σημαντική βλάβη στους νεφρούς με διάφορους μηχανισμούς. Ο Proteus παράγει μεγάλη ποσότητα ουρεάσης, ενζύμου που διασπά την ουρία σε διοξείδιο του άνθρακα και αμμωνία, με αποτέλεσμα άνοδο του pH των ούρων. Το αλκαλικό pH μπορεί να έχει άμεσα τοξική δράση στους νεφρούς και ευοδώνει το σχηματισμό λίθων. Οι ουρόλιθοι συμβάλλουν στην περεταίρω νεφρική βλάβη διότι εμποδίζουν τη ροή των ούρων και λειτουργούν ως εστία μικροβίων. Επίσης, στο εσωτερικό των ουροκαθετήρων που παραμένουν στη θέση τους για μεγάλο χρονικό διάστημα συσσωρεύεται υλικό και σχηματίζεται βιομεμβράνη, με αποτέλεσμα απόφραξη του αυλού.
Ο Proteus είναι ένα από τα συχνότερα αίτια βακτηριαιμίας, μεταξύ των μελών της οικογένειας Enterobacterales, που συχνά συσχετίζεται με υποκείμενα νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, νεοπλάσματα, καρδιακή και πνευμονική νόσος. Η βακτηριαιμία συνήθως ακολουθεί λοίμωξη ουροποιητικού. Η νεογνική μηνιγγίτιδα από είδη Proteus, ειδικά την πρώτη εβδομάδα της ζωής, έχει υψηλή θνητότητα και τάση σχηματισμού αποστημάτων, με αποτέλεσμα επέκταση του μιρκοβίου στον εγκέφαλο. Υποθέτουμε ότι τα μικρόβια εισβάλλουν στην κυκλοφορία από τον ομφαλό και από το αίμα διασπείρονται στον εγκέφαλο.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ των ειδών Proteus
Το γένος Proteus περιλαμβάνει 5 είδη με συχνότερα απαντώμενα τα P. mirabilis και P. vulgaris. Απαντάται στο περιβάλλον και ως φυσιολογική χλωρίδα του γαστρεντερικού ανθρώπου και ζώων.
Ο Proteus mirabilis, όπως και άλλα μέλη της οικογένειας Enterobacterales, είναι μη σπορογόνο, δυνητικώς αναερόβιο, gram-αρνητικό βακτηρίδιο. Ο Proteus έχει ινίδια, που διευκολύνουν την προσκόλληση στο ουροθήλιο, και μαστίγια που του παρέχουν την κινητικότητα που απαιτείται για ανιούσα λοίμωξη. Ο Proteus έχει επίσης την ικανότητα να μεταμορφώνεται από μονήρες κύτταρο σε πολυκύτταρη ερπύζουσα μορφή, που συσχετίζεται με προσκόλληση στο νεφρό. Η αιμολυσίνη προκαλεί κυτταρική βλάβη με σχηματισμό πόρων, πράγμα που μπορεί επίσης να παίζει ρόλο στην εγκατάσταση πυελονεφρίτιδας.
ΔΙΑΝΩΣΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗΣ
Η διάγνωση μιας ουρολοίμωξης γίνεται με γενική και καλλιέργεια ούρων. Στη γενική ούρων η παρουσία λευκοκυτταρικής εστεράσης, που υποδεικνύει παρουσία λευκοκυττάρων, είναι ενδεικτική ουρολοίμωξης, όπως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση.
Το υψηλό pH και η παρουσία λίθου στην αξονική τομογραφία, υποδεικνύει απόφραξη του ουρητήρα.
Η καλλιέργεια παρέχει διαγνωστική βοήθεια μετά από 24 ώρες. Τα μέλη της οικογένειας Enterobacterales, αποτελούν τα συχνότερα αίτια ουρολοίμωξης σε νέα και κατά τα άλλα υγιή άτομα. Αναπτύσσονται εύκολα και γρήγορα στο αιματούχο και στο MacConkey άγαρ. Παρουσία ενός μικροβίου σε αριθμό >10^5 CFU/mL στα ούρα υποδεικνύει ουρολοίμωξη από αυτό.
Ο Proteus ερπύζει στο αιματούχο άγαρ και σχηματίζει άχρωμες αποικίες στο MacConkey άγαρ γιατί δεν ζυμώνει τη λακτόζη. Η τελική ταυτοποίηση γίνεται με βιοχημικές δοκιμασίες, που περιλαμβάνονται στα εμπορικά διαθέσιμα συστήματα ταυτοποίησης. Ο P. mirabilis μπορεί να διακριθεί από τον P. vulgaris γρήγορα με τη δοκιμασία ινδόλης, την οποία ο P. vulgaris δίνει θετική.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ
Τα είδη Πρωτέα είναι γενικά ευαίσθητα στα περισσότερα αντιβιοτικά, αν και συχνά εμφανίζουν αντοχή στις τετρακυκλίνες. Ωστόσο ο Proteus vulgaris είναι γενικά πιο ανθεκτικός από τον P. mirabilis.
Ερωτήσεις
Ασθενής 78 ετών καθετηριάστηκε μετά από επεισόδιο κατακράτησης ούρων. Μετά από 3 ημέρες εμφάνισε πυρετό και υπερηβικό άλγος. Στην καλλιέργεια ούρων παρατηρήθηκε ανάπτυξη σε όλο το το τρυβλίο και το μικρόβιο είχε θετική δοκιμασία ουρεάσης. Ποιό είναι το πιθανότερο αίτιο της λοίμωξης;
A. Escherichia coli
B. Helicobacter pylori
C. Morganella morganii
D. Proteus mirabilis
E. Enterococcus faecalis
Μια ουρολοίμωξη από P. mirabilis διευκολύνει το σχηματισμό ουρολίθων διότι ο μικροοργανισμός:
A. καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία του νεφρού
B. ερπύζει
C. ζυμώνει πολλά σάκχαρα
D. παράγει ισχυρή ουρεάση
E. εκκρίνει πολλές εξωτοξίνες
Γυναίκα ηλικίας 55 έτών έχει πυελονεφρίτιδα με πυρετό και ρίγος. Ελήφθησαν αιμοκαλλιέργειες, που θετικοποιήθηκαν. Το μικρόβιο που παρατηρήθηκε στη Gram χρώση είναι συμβατό με Proteus. Ποιό άλλο μικρόβιο από τα παρακάτω είναι συμβατό με αυτή τη μορφολογία;
A. Escherichia coli
B. Group B Streptococcus
C. Staphylococcus aureus
D. Streptococcus pyogenes
