προσέρχεται με πυρετό και φαρυγγίτιδα. Τα συμπτώματα ξεκίνησαν πριν 1 εβδομάδα και επιδεινώνονται. Αισθάνεται μεγάλη κόπωση και τις τελευταίες 3 ημέρες πρακτικά δε σηκώνεται από το κρεβάτι. Έχει ελεύθερο ατομικό αναμνηστικό, δεν παίρνει φάρμακα δεν έχει αλλεργίες. Στην κλινική εξέταση φαίνεται εξαντλημένη και έχει θ 38.5°C. Οι αμυγδαλές της είναι διογκωμένες, εξέρυθρες, καλυμμένες με λευκωπό εξίδρωμα, και έχει διογκωμένους επώδυνους τραχηλικούς λεμφαδένες.
Καρδιαγγειακό κ.φ. Κοιλία μαλθακή, ευπίεστη, ανώδυνη χωρίς ψηλαφητή ηπατο- ή σπληνομεγαλία.
Ταχεία δοκιμασία ανίχνευσης αντιγόνων του πυογόνου στρεπτοκόκκου είναι αρνητική. Αποστέλλετε καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και αποφασίζετε να ξεκινήσετε αμοξυκιλλίνη για στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, θεωρώντας ότι η ταχεία δοκιμασία ήταν ψευδώς αρνητική. Μετά από δύο ημέρες, η μητέρα της σας τηλεφωνεί ότι το κορίτσι έχει τώρα ολόσωμο κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα σε όλο το σώμα (αλλεργική αντίδραση στην αμοξυκιλλίνη;)
1.Ποιά είναι η πιθανότερη διάγνωση;
2. Ποιό το πιθανότερο αίτιο της λοίμωξης;
3. Σε ποιά κύτταρα μπορεί να πολλαπλασιαστεί ο ιός και σε ποιά μπορεί να εγκαταστήσει λανθάνουσα λοίμωξη;
Απαντήσεις
1. Πιθανότερη διάγνωση: λοιμώδης μονοπυρήνωση
2. Πιθανότερο αίτιο της λοίμωξης: ιός Epstein – Barr
3. O ιός πολλαπλασιάζεται κατά προτίμηση στα επιθηλιακά κύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα και παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στα Β-λεμφοκύτταρα
Ο ιός Epstein-Barr (EBV) είναι μέλος της υποοικογένειας Gammaherpesvirinae της οικογένειας των Ερπητοϊών.
Μεταδίδεται με στενή επαφή (νόσος του φιλιού) και κοινή χρήση αντικειμένων μολυσμένων με σίελο , δεδομένου ότι ο ιός αποβάλλεται διαλειπόντως στο σίελο των περισσότερων οροθετικών ατόμων. Η πρωτολοίμωξη είναι συχνά ασυμπτωματική ή έχει συμπτώματα όπως πυρετό, κόπωση, φαρυγγίτιδα, επώδυνη λεμφαδενίτιδα και ενδεχομένως ηπατοσπληνομεγαλία. Εάν θεωρηθεί στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα και χορηγηθεί αμοξυκιλλίνη, ακολουθεί αλλεργικό εξάνθημα.
Είναι όπως όλοι οι ερπητοϊοί (Herpesviridae) ιός με διπλόκλωνο γραμμικό DNA που περιβάλλεται από 20εδρικό καψίδιο και φάκελο με γλυκοπρωτεΐνες, που χρησιμεύουν στην προσκόλληση στα Β-λεμφοκύτταρα και τα επιθηλιακά κύτταρα του στοματοφάρυγγα μέσω του υποδοχέα του C3d συστατικού του συμπληρώματος.
Αντιγόνα
Τα διάφορα αντιγόνα του EBV εκφράζονται σε διαφορετικές φάσεις του κύκλου ενεργού πολλαπλασιασμού του ιού ή της λανθάνουσας λοίμωξης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διάγνωση. Τα πρώιμα αντιγόνα [early antigens (EAs)] και τα πυρηνικά αντιγόνα [nuclear antigens (NAs)], είναι μη δομικές πρωτεΐνες που εκφράζονται στην αρχή του λυτικού κύκλου και ακολουθεί η έκφραση των όψιμων ιικών αντιγόνων, όπως τα δομικά συστατικά του καψιδίου [viral capsid (VCA)] και της μεμβράνης [membrane (MA)]. Τα αντιγόνα της λανθάνουσας φάσης εκφράζονται στα Β-λεμφοκύτταρα με λανθάνουσα λοίμωξη και περιλαμβάνουν τα Epstein-Barr nuclear antigens (EBNAs),
latent proteins (LPs), και latent membrane proteins (LMPs).
Ο EBV ανακαλύφθηκε ως αίτιο του αφρικανικού λεμφώματος Burkitt, ενός νεοπλάσματος που απαντάται συχνά σε παιδιά στην Αφρική νότια της Σαχάρας, ειδικά σε περιοχές με υψηλή επίπτωση ελονοσίας. Με τον ιό σχετίζονται επίσης : το ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα και σε ανοσοκατασταλμένους τα Β λεμφώματα, η διάχυτη λεμφοκυτταρική πνευμονία και η τριχωτή λευκοπλακία της γλώσσας.
Ο EBV προκαλεί λυτικές λοιμώξεις επιθηλιακών κυττάρων και λανθάνουσα λοίμωξη ή αθανατοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων. Η λυτική λοίμωξη επιθηλιακών κυττάρων και Β-λεμφοκυττάρων προάγει την αποβολή του ιού στο σίελο του ξενιστή και τη διασπορά του. Στα Β-λεμφοκύτταρα προάγει την ανάπτυξη και αναστέλλει την απόπτωση. Τα πολλαπλασιαζόμενα Β-λεμφοκύτταρα παράγουν IgM αντίσωμα έναντι του αντιγόνου Paul-Bunnell, που ονομάζεται ετερόφιλο αντίσωμα και χρησιμοποιείται ως διαγνωστικός δείκτης λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Σ’ αυτή τη φάση παράγονται αντισώματα έναντι διαφόρων αντιγόνων του EBV και εγείρεται και κυτταρική ανοσολογική απόκριση εναντίον του. Η απόκριση αυτή συμβάλλει στην εμφάνιση των συμπτωμάτων και κλινικών σημείων της μονοπυρήνωσης, όπως λεμφαδενοπάθεια, σπληνομεγαλία και λεμφοκυττάρωση με άτυπα λεμφοκύτταρα.
Η λανθάνουσα λοίμωξη μπορεί να ακολουθήσει μετά το τέλος της οξείας λοίμωξης, με περιοδική αναζωπύρωση και αποβολή του ιού στο σίελο για μήνες, έτη ή και δια βίου. Άτομα με ανεπαρκή κυτταρική ανοσία ενδέχεται να μην μπορέσουν να καταστείλουν τη λοίμωξη από EBV, και να προχωρήσουν σε λεμφοϋπερπλαστική νόσο, Β λεμφώματα ή νόσο Hodgkin.
Κλινικά
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση από EBV εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, κακουχία, λεμφαδενοπάθεια, φαρυγγίτιδα και ενίοτε ηπατοσπληνομεγαλία. Τα συμπτώματα διαρκούν ημέρες ως εβδομάδες και αυτοϊώνται. Τα μικρά παιδιά των οποίων η ανοσολογική απόκριση δεν είναι τόσο έντονη έχουν συνήθως ήπια ή ασυμπτωματική λοίμωξη.
Σπάνιες σοβαρές επιπλοκές της λοίμωξης είναι απόφραξη του λάρυγγα, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, αιμολυτική αναιμία, θρομβοπενία, και ρήξη σπληνός. Αν ασθενής με EBV πάρει αμοξυκιλλίνη εμφανίζει κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα.
Διάγνωση
Η τελική διάγνωση των λοιμώξεων από EBV βασίζεται στη λεμφοκυττάρωση, παρουσία άτυπων λεμφοκυττάρων, ετερόφιλων αντισωμάτων και αντισωμάτων έναντι των αντιγόνων του EBV (π.χ. anti-VCA IgM στην οξεία φάση). Τα άτυπα λεμφοκύτταρα εμφανίζονται στην έναρξη της λοίμωξης ενώ τα ετερόφιλα αντισώματα ανιχνεύονται περίπου 1 εβδομάδα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων και παραμένουν για αρκετούς μήνες. Για την ανίχνευση των ετερόφιλων αντισωμάτων χρησιμοποιούνται η δοκιμασία Monospot και ELISA.
Θεραπεία – Πρόληψη
Προς το παρόν δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τη λοίμωξη από EBV, ούτε εμβόλιο. Ωστόσο, οι λοιμώξεις από EBV στα παιδιά είναι συνήθως ήπιες και αναπτύσσεται ανοσία δια βίου. Άρα, η πρώιμη έκθεση στον ιό EBV ενδέχεται να είναι ένας τρόπος να αποφευχθεί η σοβαρότερη συμπτωματική νόσος.
Πηγή: Πηγή: Case Files-Microbiology – E.C. Toy, C.R. Skinner DeBord
