Είναι Ιανουάριος όταν ένας 68χρονος παππούς, βαρύς καπνιστής, παρατηρεί ότι έχει ρινική συμφόρηση, μυαλγίες και χαμηλό πυρετό. Και ενώ νόμιζε ότι τα συμπτώματά του είχαν υποχωρήσει, ξαφνικά εμφάνισε ρίγος βήχα και έντονο άλγος στο δεξί του ημιθωράκιο, που ήταν πιο έντονο όταν ανέπνεε. Ο βήχας ήταν παραγωγικός και τα πτύελά του ήταν είχαν το χρώμα της σκουριάς (σκωριόχρωμα = περιείχαν αίμα).
Δύο ημέρες αργότερα, όταν τον έφεραν στα εξωτερικά ιατρεία, είχε όψη πάσχοντος και θερμοκρασία 40°C. Είχε ταχύπνοια με 30 αναπνοές το λεπτό, και η αναπνοή του ήταν ρηχή. Δεν έπαιρνε βαθιές αναπνοές γιατί πονούσε στην εισπνοή (αυτό υποδεικνύει φλεγμονή του υπεζωκότα και λέγεται πλευριτικό άλγος). Στην ακρόαση του θώρακα είχε μείωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος στο ΔΕ πνευμονικό πεδίο, πράγμα που υποδεικνύει πύκνωση των κυψελίδων.
Εργαστηριακά είχε Λευκά 23,000/μL, δηλαδή λευκοκυττάρωση. Στην α/α θώρακος φάνηκε διήθηση (πύκνωση) στο ΔΕ πνεύμονα.
Στη Gram χρώση των πτυέλων παρατηρήθηκαν πολλά ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα (πυοσφαίρια) και Gram-θετικοί διπλόκοκκοι.
Ελήφθη αίμα για αιμοκαλλιέργεια και ξεκίνησε αγωγή για πνευμονία της κοινότητας με λεβοφλοξασίνη.
Στις καλλιέργειες πτυέλων και αίματος αναπτύχθηκε Streptococcus pneumoniae. Στο αντιβιόγραμμα φάνηκε ότι το στέλεχος ήταν ευαίσθητο στην πενικιλλίνη, και η θεραπεία άλλαξε σε πενικιλλίνη. Δύο ημέρες μετά, ο ασθενής άρχισε να βελτιώνεται και μετά από συνολικά 10 ημέρες θεραπείας ανέρρωσε πλήρως.
Σε αυτό το περιστατικό βλέπουμε πολλά από τα κλασσικά χαρακτηριστικά της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας: την αιφνίδια εισβολή των συμπτωμάτων, τα σκωριόχρωμα (αιματηρά) πτύελα, τη λοβώδη πύκνωση, τη λευκοκυττάρωση και την ταχεία ανταπόκριση στη θεραπεία με αντιβιοτικά. Βακτηριαιμία παρατηρείται σε 25% των περιπτώσεων και είναι ενδεικτική βαρύτερης νόσου.
Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι δραματική και δυνητικά θανατηφόρος λοίμωξη σε ασθενή που μπορεί να ήταν εντελώς καλά λίγες μόλις ημέρες πριν. Ήταν μια από τις συχνότερες αιτίες θανάτου στην προ-αντιβιοτικών εποχή. Σήμερα, η θνητότητά της είναι πολύ μικρότερη. Η πενικιλλίνη, ωστόσο, που κάποτε θεωρούνταν θαυματουργό φάρμακο, πρέπει πλέον να χορηγείται σε πολύ υψηλότερες δόσεις και σε ορισμένες λοιμώξεις και για ορισμένα στελέχη πνευμονιοκόκκου δεν είναι πια αποτελεσματική.
Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία εξακολουθεί να είναι η συχνότερη πνευμονία της κοινότητας, με θνητότητα ως 5% συνολικά, και υψηλότερη σε ηλικιωμένους και εξασθενημένους ασθενείς και εκείνους με συνυπάρχουσα βακτηριαιμία, παρά τη σωστή αντιβιοτική θεραπεία.
Συχνά ακολουθεί ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ειδικά γρίππη, όπως φάνηκε και στο συγκεκριμένο περιστατικό, όπου γριπποειδής συνδρομή προηγήθηκε της πνευμονίας. Λόγω της ηλικίας του, ο ασθενής θα έπρεπε να είχε εμβολιασθεί, τόσο για τη γρίππη όσο και για τον πνευμονιόκοκκο, πράγμα που θα είχε αποτρέψει την εμφάνιση πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας.
Ερωτήματα
- Πού απέκτησε ο ασθενής το μικρόβιο; Ποιοί παράγοντες του ξενιστή συνέβαλαν στο να αποκτήσει ο πνευμονιόκοκκος πρόσβαση στον πνεύμονα;
- Τι θα έπρεπε να σκεφτούμε αν ή αρχική θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα;
- Αν η ανοσολογική απόκριση του ασθενούς δεν μπόρεσε να αναχαιτήσει τη λοίμωξη, γιατί ο εμβολιασμός θα μπορούσε να την αποτρέψει ή να βελτιώσει την έκβασή της;
