Περί αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά και μέτρων ελέγχου των λοιμώξεων στα νοσοκομεία
Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά περιλαμβάνεται, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), μεταξύ των κρίσιμων προβλημάτων Δημόσιας Υγείας που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση. Πράγματι, χιλιάδες θάνατοι νοσοκομειακών –κυρίως – ασθενών κάθε χρόνο αποδίδονται σε πολυανθεκτικά μικρόβια.
Αλλά βεβαίως τι να περιμένει κανείς; Υπερπαραγωγή και υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στο βωμό του κέρδους! Αναμενόμενο αποτέλεσμα η εκδίκηση των μικροβίων. Ωστόσο οι λύσεις είναι απλές: Ποινική δίωξη κατοχής, εμπορίας και χρήσης αντιβιοτικών καθώς και αφαίρεση της επαγγελματικής άδειας των ενόχων ιατρών μετά από δημόσια μαστίγωση. Θα μπορούσαμε ακόμα εκμεταλλευόμενοι τη ραγδαία άνοδο της cancel culture να προβούμε σε συμβολικές ενέργειες (π.χ. την καταστροφή των προτομών του A. Fleming) καθώς και σε δράσεις όπως η λεηλασία των εγκαταστάσεων παραγωγής αντιβιοτικών.
Δυστυχώς τέτοιου είδους αστεϊσμοί, εννοείται λιγότερο εξωφρενικοί, πιθανότατα θα είχαν απήχηση ακόμα και μεταξύ των «μορφωμένων». Αλλά ας προσπαθήσουμε να σοβαρολογήσουμε. Οι κατά καιρούς προσπάθειες κρατικών φορέων και παρά τω κράτει μηχανισμών στόχευαν λάθος. Προγράμματα όπως Rotation αντιβιοτικών, περιορισμένο αντιβιόγραμμα, Δράση Προκρούστης (ναι, σωστά διαβάσατε), Stewardship αντιβιοτικών και άλλα κακόηχα παρόμοια έχουν ως κύριο σκοπό τη μείωση της «αλόγιστης» χρήσης αντιβιοτικών. Δεν αρνούμαι ότι σε αρκετές περιπτώσεις χορηγούνται αντιβιοτικά χωρίς να χρειάζονται αλλά θέλω να πιστέυω ότι πρόκειται για εξαιρέσεις και όχι γιά τον κανόνα. Ακόμα, ας υποθέσουμε ότι μειώνουμε –θεωρητικά- όχι μόνο τα «αλόγιστης» αλλά και τα «λελογισμένης» χρήσης αντιβιοτικά, ο αντίκτυπος στη συχνότητα λοιμώξεων από πολυανθεκτικά μικρόβια θα ήταν ασήμαντος. Τη σχετική τεκμηρίωση μπορείτε να τη δείτε στο υποδειγματικό άρθρο των Sypsa και συν.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3409200/pdf/pone.0041068.pdf
Αντιθέτως, στο δεύτερο αναρτημένο άρθρο Αγγλικής προελεύσεως (Lucy McDonnell, David Armstrong, Mark Ashworth, Alexandru Dregan, Umer Malik, Patrick White. National disparities in the relationship between antimicrobial resistance and antimicrobial consumption in Europe: an observational study in 29 countries. J Antimicrob Chemother 2017 Nov 1;72(11):3199-3204.PMID: 28961862 DOI: 10.1093/jac/dkx248)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28961862/
θα μπορέσετε, με κάποιο κόπο, να διαπιστώσετε πως η αιτιολόγηση μιάς ανοησίας οδηγεί μοιραία στη διατύπωση μεγαλυτέρων ανοησιών.
Τότε τις πταίει για την υψηλή συχνότητα πολυανθεκτικών μικροβίων στα Ελληνικά (και άλλα τριτοκοσμικά) νοσοκομεία; Η απάντηση μπορεί να δωθεί κάνοντας μιά απλή μελέτη: Συγκρίνετε την ταυτότητα των εν λόγω μικροβίων κατά είδος με μία τυποποιητική μέθοδο κατά προτίμηση μοριακή. Και ώ του θαύματος óλα τα μικρόβια θα μοιάζουν ίδια για τον απλό λόγο ότι το ίδιο πολυανθεκτικό στέλεχος έχει αποικίσει όλους τους ασθενείς.
Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα. Η κίνηση των μικροβίων αυτών γίνεται ανεμπόδιστα πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι δεν τηρούνται τα μέτρα ελέγχου λοιμώξεων (πράγμα που κατά την ταπεινή άποψη του υπογράφοντος σημαίνει ότι οι πολλές επιτροπές δεν είναι γιά καλό). Εδώ, ένας δικαιολογημένος αντίλογος θα ήταν ότι η κατάσταση στα νοσοκομεία μας (χωροταξικά, διοικητικά, εργασιακά [εννοώ τον ελλιπέστατο αριθμό εξειδικευμένων εργαζομένων] δεν επιτρέπουν τέτοιες πολυτέλειες. Αλλά αυτό άπτεται των ορίων της πολιτικής οικονομίας και δεν μου επιτρέπεται να το θίξω.
Θα τελειώσω με μιά αισιόδοξη νότα. Διαβάστε στο τρίτο επισυναπτόμενο άρθρο
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7339575/pdf/13756_2020_Article_766.pdf
πώς οι συνάδελφοι μιάς ιδιαίτερα επιβαρυμένης κλινικής στην Αθήνα, αντιμετώπισαν επιτυχώς το πρόβλημα με τα λιγοστά μέσα που διέθεταν.
Λ.Σ. Τζουβελέκης
