Ωάριο μέγιστης διαμέτρου περίπου 30-47μm. Η ογκόσφαιρα περιβάλλεται εξωτερικά από λεπτό υαλώδες τοίχωμα και εσωτερικά από μεμβράνη που φέρει παχύνσεις στους δύο πόλους, απ’όπου εκφύονται 4-8 πολικά ινίδια που βρίσκονται στο διαυγή χώρο μεταξύ της ογκόσφαιρας και του κελύφους του ωαρίου [Εικόνα]. Η παρουσία των πολικών ινιδίων είναι διαγνωστική της H. nana.
Αίτιο: Hymenolepis nana, (Vampirolepis nana, Rodentolepis nana) Υμενολέπις η νανώδης
Μορφολογία : κεφαλή με 4 σφαιρικούς μυζητήρες και μία σειρά 20-30 άγκιστρα επάνω σε εγκολπώσιμο ρύγχος, προγλωττίδες πλάτος τετραπλάσιο από το μήκος.
Διαστάσεις : μήκος συνήθως 25-45 mm (7-50 mm) και 0.5-0.9 mm πλάτος.
https://www.youtube.com/watch?v=d2o62n70p8c
Εντόπιση: στα ανώτερα δύο τρίτα του ειλεού.
Διάρκεια ζωής ενηλίκων : περίπου ένα έτος
Γεωγραφική κατανομή : κοσμοπολίτικη κατανομή, απαντάται ιδιαίτερα σε θερμές περιοχές με κακές συνθήκες υγιεινής.
Μετάδοση : κατάποση μολυσματικών ωαρίων με την εντεροστοματική οδό, από μολυσμένο νερό ή τροφή και σπάνια με την τυχαία κατάποση εντόμων μολυσμένων με κυστικέρκους του παρασίτου
Δεξαμενή : άνθρωπος, τρωκτικά
Επιδημιολογία : συχνότερη στα παιδιά. Επιπολασμός περίπου 4% αναλόγως περιοχής. α. άμεσος κύκλος ζωής, μόλυνση με την εντεροστοματική οδό (και αυτολοίμωξη). β. Έμμεσος κύκλος ζωής με κατάποση μολυσμένων με κυστικέρκους εντόμων (σκαθάρια αλευριού, ψύλλοι κλπ.)
Στον άμεσο κύκλο ζωής, όταν το ωάριο καταποθεί από τον τελικό ξενιστή, η ογκόσφαιρα απελευθερώνεται στον αυλό του λεπτού εντέρου, διεισδύει στην εντερική λάχνη και εξελίσσεται σε κυστικερκοειδή προνύμφη, γνωστή και ως κερκοκύστη σε περίπου 96 ώρες. Η κερκοκύστη ρήγνυται στον αυλό απελευθερώνοντας το κυστικερκοειδές, το οποίο προσκολλάται στο βλεννογόνο του εντέρου και εξελίσσεται σε σεξουαλικά ώριμο σκώληκα σε περίπου ένα μήνα.
Στον έμμεσο κύκλο ζωής, το ωάριο καταναλώνεται από το έντομο ενδιάμεσο ξενιστή. Η ογκόσφαιρα απελευθερώνεται στο έντερο του εντόμου και με τη βοήθεια των αγκίστρων και αδενικών εκκρίσεων διαπερνά το εντερικό τοίχωμα και μέσα στη σωματική κοιλότητα του εντόμου μεταμορφώνεται σε κυστικερκοειδές, τη μολυσματική για τον τελικό ξενιστή μορφή. Όταν ένα μολυσμένο έντομο (πχ ψύλλος ή κολεόπτερο (σκαθαράκι) του αλευριού) καταναλωθεί τυχαία από άνθρωπο (συνήθως παιδί) ή τρωκτικό τελικό ξενιστή το κυστικερκοειδές απελευθερώνεται, προσκολλάται στον εντερικό βλεννογόνο και εξελίσσεται σε ώριμο σκώληκα σε περίπου ένα μήνα.
Στον άνθρωπο ο ώριμος σκώληκας εντοπίζεται στα ανώτερα δύο τρίτα του ειλεού ενώ στα τρωκτικά στο κατώτερο μέρος του.
Κλινική εικόνα: συνήθως ασυμπτωματική λοίμωξη ή διάχυτο κοιλιακό άλγος. Επί φορτίου 1000 – 2000 σκωλήκων, κεφαλαλγία, ζάλη, ανορεξία, κοιλιακό άλγος, βλεννώδης διάρροια, και ευερεθιστότητα.
Διάγνωση: Παρασιτολογική εξέταση κοπράνων, παρατήρηση ωαρίων (ωοειδή, διαμέτρου 30-47 μm ογκόσφαιρα με 3 ζεύγη άγκιστρα, πολικές παχύνσεις, απ’όπου εκφύονται πολικά ινίδια).
Θεραπεία: εκλογής πραζικουαντέλη εφάπαξ 25 mg/kg, με επανάληψη σε 10 ημέρες, ή νικλοσαμίδη, ή νιταζοξανίδη. Θεραπεία όλης της οικογένειας.
Πρόληψη: βελτίωση των συνθηκών προσωπικής και συλλογικής υγιεινής, προστασία νερού και τροφής από κοπρανώδη επιμόλυνση, έλεγχος τρωκτικών.
Διάγνωση: Παρασιτολογική εξέταση κοπράνων, παρατήρηση ωαρίων (ωοειδή, διαμέτρου 30-47 μm ογκόσφαιρα με 3 ζεύγη άγκιστρα, πολικές παχύνσεις, απ’όπου εκφύονται πολικά ινίδια).
Θεραπεία: εκλογής πραζικουαντέλη εφάπαξ 25 mg/kg, με επανάληψη σε 10 ημέρες, ή νικλοσαμίδη, ή νιταζοξανίδη. Θεραπεία όλης της οικογένειας.
Πρόληψη: βελτίωση των συνθηκών προσωπικής και συλλογικής υγιεινής, προστασία νερού και τροφής από κοπρανώδη επιμόλυνση, έλεγχος τρωκτικών.
