Ζητήθηκε από το εργαστήριό μας βοήθεια στην αναγνώριση ενός μορφώματος που παρατηρήθηκε σε παρασιτολογική εξέταση κοπράνων. Οι πληροφορίες που έχουμε για τον ασθενή είναι ότι είναι Έλληνας, κηπουρός στο επάγγελμα και προσήλθε για αντιμετώπιση άσθματος, ενώ στο περιφερικό αίμα διαπιστώθηκε μέτρια ηωσινοφιλία (περίπου 1500 ηωσινόφιλα/μl σε απόλυτο αριθμό). Στα πλαίσια της διερεύνησης της ηωσινοφιλίας έγινε παρασιτολογική εξέταση κοπράνων. Στη μικροσκόπηση του ιζήματος σε φυσιολογικό ορό μετά από εμπλουτισμό, παρατηρήθηκε μεγάλος αριθμός από το εικονιζόμενο μόρφωμα, διαστάσεων 40-45 μm x 25 μm.
Σκέψεις;
Οι δικές μου (καθώς μικροσκοπούσα το παρασκεύασμα) :
Το μόρφωμα μοιάζει πολύ με ωάριο σκώληκα, όμως οι διαστάσεις και η μορφολογία του δεν παραπέμπουν σε κανένα από τα συνήθως απαντώμενα ωάρια στα κόπρανα. Κάποια από τα ωάρια στο παρασκεύασμα έχουν βαθύ κίτρινο ή καφέ χρώμα, παρά το ότι το παρασκεύασμα δεν περιέχει Lugol. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε ωάρια ελμίνθων, τα κελύφη τους δηλαδή απορροφούν χολοχρωστικές με αποτέλεσμα να φαίνονται κίτρινα / καφέ. Το περιεχόμενο του ωαρίου θυμίζει περισσότερο μειρακίδιο (προνύμφη τρηματώδους σκώληκα) παρά προνύμφη νηματέλμινθα. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις ασυνήθιστες διαστάσεις του, οδήγησαν τη σκέψη στην πιθανότητα παρασίτωσης από σπάνια απαντώμενο τρηματώδη σκώληκα, στη μόλυνση από τον οποίο ενδεχομένως παίζει ρόλο το επιδημιολογικό ιστορικό του ασθενούς, δηλαδή το γεγονός ότι είναι κηπουρός. Το επάγγελμά του ενδέχεται να τον έχει φέρει σε επαφή με ενδιάμεσο ξενιστή ή με φορέα μετακερκαριών ενός τέτοιου σκώληκα, και πιο συγκεκριμένα το 2ο ενδιάμεσο ξενιστή, δεδομένου ότι ο 1ος ενδιάμεσος ξενιστής των παθογόνων τρηματωδών σκωλήκων είναι πάντοτε σαλιγκάρι, συνήθως υδρόβιο ή αμφίβιο, σπανιότερα χερσαίο.
Ως δεύτεροι ενδιάμεσοι ξενιστές για τρηματώδεις σκώληκες ιατρικής σημασίας λειτουργούν ασπόνδυλα, όπως μυρμήγκια και άλλα έντομα, καβούρια, γαρίδες και ψυχρόαιμα σπονδυλωτά όπως ψάρια. Οι μετακερκάριες ορισμένων ειδών προσκολλώνται σε υδρόβια/υδροχαρή φυτά, όπως το νεροκάρδαμο. Η μετάδοση των τρηματωδών σκωλήκων γίνεται συνήθως τροφιμογενώς, με την κατάποση της μετακερκάριας κατά την κατανάλωση φυτικών ή ζωικών προϊόντων, ενώ ορισμένοι (ιατρικής σημασίας τα σχιστοσώματα) διεισδύουν ενεργητικά διαμέσου του υγιούς δέρματος.
Αν, στην περίπτωσή μας, ο 2ος ενδιάμεσος ξενιστής ήταν μυρμήγκι (που αφθονεί σε κήπους) ο σκώληκας θα μπορούσε να είναι…
Ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία, τεκμηριώθηκε ότι η μορφολογία και οι διαστάσεις του ωαρίου ταιριάζουν όντως με Dicrocoelium dendriticum.
Διαβάστε περισσότερα για τη δικροκοιλίωση στο https://www.cdc.gov/dpdx/dicrocoeliasis/index.html
